راهکارهایی برای پیشگیری و درمان دندان قروچه در شب
دندان قروچه کردن یا به زبان علمی براکسیسم شبانه یکی از اختلالات شایع خواب است که معمولاً به‌صورت ساییدن یا فشردن دندان‌ها بر روی یکدیگر بروز می‌یابد. شاید بسیاری از افراد بی خبراین وضعیت را داشته باشند چرا که در اغلب موارد در زمان خواب اتفاق می‌افتد. اگرچه دندان قروچه به‌تنهایی بیماری محسوب نمی‌شود اما تداوم آن می‌تواند منجر به باعث بروز مشلکات زیادی در قسمت دهان یا دندان بشود. متأسفانه بسیاری از افراد تا زمانی که دچار عوارض جدی‌تری نشوند اصلآ فکر هم نمی کنند همچین اختلالی داشته باشند و همین موضوع اهمیت شناخت این حالت و بررسی راهکارهای پیشگیری و درمان آن بیشتر می کند.
در این مقاله قصد داریم به‌صورت کامل و دقیق راهکارهایی برای پیشگیری و درمان دندان قروچه در شب را بررسی کنیم. از دلایل بروز آن گرفته تا نشانه‌ها، روش‌های پیشگیری خانگی، راهکارهای درمانی حرفه‌ای و نقش سبک زندگی در مدیریت این عادت ناخودآگاه.
منظور از دندان قروچه شبانه چیست؟
دندان قروچه شبانه به حالتی گفته می‌شود که فرد در هنگام خواب به صورت ناخودآگاه دندان‌های خود را به یکدیگر می‌ساید یا فشار می‌دهد. این عادت ممکن است همراه با صداهای ساییده شدن دندان‌ها باشد یا بدون هیچ صدای مشخصی صورت گیرد. اگرچه در کوتاه‌مدت ممکن است آسیبی جدی ایجاد نکند اما در بلندمدت می‌تواند موجب فرسایش مینای دندان، ترک‌خوردگی، شکستگی دندان، درد فک، سردرد و اختلال در مفصل فکی گیجگاهی شود. بی‌توجهی به این اختلال می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی روزانه، آرامش فرد و حتی روابط اجتماعی و خانوادگی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: انتخاب مسواک و نخ دندان برای بیماران دیابتی
از علت های دندان قروچه کردن شبانه
دندان قروچه می‌تواند تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل روانی، فیزیولوژیکی و محیطی ایجاد شود. یکی از مهم‌ترین دلایل بروز این اختلال استرس و اضطراب مزمن است. افرادی که در طول روز با فشارهای عصبی و تنش‌های ذهنی مواجه هستند ممکن است این فشار روانی را به‌صورت ناخودآگاه در زمان خواب و از طریق ساییدن دندان‌ها بروز دهند.
علاوه بر این، اختلالات فک و دهان مانند نامرتبی دندان‌ها یا قرارگیری نادرست فک‌ها روی یکدیگر نیز می‌توانند باعث تحریک واکنش طبیعی بدن برای اصلاح این وضعیت شوند که در نتیجه دندان قروچه شبانه پدیدار می‌شود.
نقش داروها و بیماری‌های عصبی خاص نیز نباید نادیده گرفته شود. برخی داروهای روان‌پزشکی به‌ویژه داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب ممکن است در عوارض جانبی خود، دندان قروچه را نیز شامل شوند. همچنین بیماری‌هایی نظیر پارکینسون یا سایر اختلالات عصبی می‌توانند بر سیستم عصبی عضلات فک تأثیر گذاشته و به بروز دندان قروچه منجر شوند.
دندان قروچه دارای چه علائمی است و روش‌های تشخیص آن
تشخیص دندان قروچه شبانه گاهی دشوار است چرا که معمولاً در زمان خواب رخ می‌دهد و فرد مستقیماً متوجه آن نمی‌شود. با این حال علائمی وجود دارد که می‌تواند به‌عنوان نشانه‌های هشدار دهنده مورد توجه قرار گیرد. درد و خشکی در ناحیه فک هنگام بیدار شدن از خواب از جمله شایع‌ترین نشانه‌هاست. این درد معمولاً در ناحیه‌ی گیجگاه، گوش و گردن نیز منتشر می‌شود.
یک دیگر از راههای تشخیص می توان به ساییدگی یا شکستگی دندان‌ها، ترک‌خوردگی‌های بدون دلیل مشخص، و حساس شدن دندان‌ها به نوشیدنی‌های گرم یا سرد نیزاشاره کرد. در برخی موارد صدای فشردن دندان‌ها ممکن است توسط اطرافیان در زمان خواب شنیده شود. همچنین برخی افراد از سردردهای صبح‌گاهی و خستگی عضلات صورت شکایت دارند که می‌تواند نشانگر وجود این عادت شبانه باشد.
اگر دندان قروچه درمان نشود احتمال بروز چه مشکلاتی وجود دارد؟
چنانچه دندان قروچه نادیده گرفته شده و درمان نشود عواقب جدی‌تری را به همراه خواهد داشت. ساییدگی پیش‌رونده مینای دندان می‌تواند منجر به از بین رفتن لایه‌ی محافظ دندان شده و حساسیت شدید به دنبال داشته باشد. احتمال شکستگی یا لب‌پریدگی دندان‌ها افزایش می‌یابد که هزینه‌های درمانی قابل توجهی را به دنبال خاهد داشت.
فشار مداوم به عضلات فک و مفصل گیجگاهی نیز می‌تواند منجر به بروز درد مزمن و اختلالات حرکتی فک شود که در برخی موارد جراحی لازمه ی درمان آن است. از سوی دیگر مشکلات ناشی از اختلال خواب که دندان قروچه می‌تواند کیفیت خواب را کاهش داده و منجر به خستگی روزانه، تحریک‌پذیری و کاهش تمرکز شود.
راهکارهای خانگی برای کاهش دندان قروچه
در بسیاری از موارد اصلاح سبک زندگی می‌تواند نقش مهمی در کاهش شدت و فراوانی دندان قروچه ایفا کند. یکی از مؤثرترین اقدامات، مدیریت استرس از طریق تمرینات آرام‌سازی ذهن و جسم پیش از خواب است. روش‌هایی مانند تنفس عمیق، یوگا، مدیتیشن، مطالعه‌ی کتاب‌های آرامش‌بخش و دوری از عوامل استرس زا قبل از خواب می‌توانند مفید باشند.
اجتناب از مصرف مواد محرک نظیر کافئین، الکل و دخانیات به‌ویژه در ساعات عصرگاهی نیز می‌تواند از تحریک سیستم عصبی و در نتیجه تشدید دندان قروچه جلوگیری کند. ایجاد روتین خواب منظم و خواب کافی نیز از عواملی هستند که در کاهش این اختلال نقش ایفا می‌کنند.
در کنار این موارد استفاده از کمپرس گرم بر روی ناحیه‌ی فک قبل از خواب، ماساژ عضلات صورت و تمرین ریلکس‌سازی فک می‌تواند موجب کاهش تنش عضلانی و پیشگیری از ساییدن دندان‌ها شود.
آیا تغذیه در کنترل دندان قروچه تآثیر دارد؟
تغذیه‌ی مناسب نیز می‌تواند به کنترل دندان قروچه کمک کند. منیزیم ماده‌ی معدنی مهمی است که در آرام‌سازی عضلات و سیستم عصبی نقش دارد. مصرف مواد غذایی غنی از منیزیم مانند مغزها، موز، آووکادو، سبزیجات برگ‌سبز و غلات کامل می‌تواند مفید باشد.
مصرف کلسیم و ویتامین D برای حفظ سلامت اعصاب و عضلات اهمیت زیادی دارند. نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز نیز می‌تواند از خشکی عضلات و گرفتگی فک جلوگیری کند. در صورت نیاز می‌توان با مشورت پزشک از مکمل‌های غذایی نیز استفاده کرد.
درمان‌های پزشکی دندان قروچه
در مواردی که اقدامات خانگی کافی نباشند مراجعه به دندان‌پزشک و بهره‌گیری از روش‌های درمانی حرفه‌ای الزامی خواهد بود. یکی از رایج‌ترین ابزارهای درمانی، نایت‌گارد یا محافظ دندانی است که شب‌ها در دهان قرار می‌گیرد و از ساییده شدن دندان‌ها بر یکدیگر جلوگیری می‌کند.
در مواردی که دندان قروچه به دلیل نقص‌های فکی یا ناهنجاری‌های دندانی ایجاد شده باشد، ممکن است نیاز به درمان‌های ارتودنسی یا حتی جراحی اصلاحی وجود داشته باشد. همچنین در مواردی که عامل اصلی اضطراب یا تنش روانی باشد مشاوره با روان‌شناس و شرکت در جلسات درمانی برای مدیریت استرس و اضطراب توصیه می‌شود.
در شرایط خاص و شدید برخی متخصصان ممکن است از تزریق بوتاکس در عضله‌ی فک استفاده کنند تا فعالیت بیش از حد عضلات فک کنترل شود. در صورتی که دندان قروچه ناشی از اختلالات خواب مانند آپنه خواب باشد نیاز به بررسی تخصصی توسط پزشک خواب وجود دارد.
بیشتر بخوانید: دلیل خارش سر بعد از شستشو
وسایل و محصولاتی که برای درمان می توان استفاده کرد
فروشگاه های اینترنتی تخصصی در زمینه محصولات سلامت‌محور، با ارائه‌ی کالاهایی مانند چای‌های گیاهی آرام‌بخش، دمنوش‌های ضد استرس، بالش‌های طبی، گاردهای دندانی و مکمل‌های منیزیم و کلسیم، می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری و درمان دندان قروچه شبانه ایفا کند. استفاده از این محصولات به‌ویژه در کنار رعایت توصیه‌های پزشکی به ارتقاء کیفیت خواب و کاهش علائم این اختلال کمک می‌نماید. یکی از این سایت های اینترنتی که میتوانید برای تهیه اطلاعات و خرید وسایل از آن استفاده کنید سایت پاپیون مارکت است محصولات ارائه‌شده در پایون مارکت با هدف بهبود سبک زندگی و افزایش آرامش طراحی شده‌اند و می‌توانند در تکمیل فرایند درمانی نقش مؤثری داشته باشند.
در پایان در مورد دندان قروچه شبانه اگرچه در ظاهر یک عادت ناخودآگاه است اما آثار آن می‌تواند عمیق و بلندمدت باشد. شناخت علت های بروز آن و علائم هشداردهنده و اانجام دادن راهکارهای مناسب در پیشگیری و درمان نه‌تنها از آسیب به دندان‌ها و فک جلوگیری می‌کند بلکه کیفیت خواب و آرامش روانی فرد را نیز بهبود می‌بخشد. با توجه به پیشرفت‌های علمی و وجود راهکارهای تخصصی و خانگی متنوع مدیریت این اختلال کاملاً امکان‌پذیر است وجای ترس و نگرانی برای این بیماری وجود ندارد.
