به لایه نازک و چسبناکی که میلیون‌ها باکتری که به سطح دندان‌های افراد می‌چسبند پلاک گفته می شود. این لایه به شکل روزانه روی دندان‌ها می‌چسبند و باید شما آنها را هر روز پاک کنید. ممکن است شما هم زمانی که از خواب بیدار می‌شوید با زبانتان متوجه شوید که این لایه ناخوشایند روی دندان‌هایتان موجود است.
اصطلاحا پزشکان و محققان به پلاک دندان بیوفیلم می‌گویند، به خاطر اینکه در حقیقت تجمع بیش از حد میکروب‌ها و باکتری‌های زنده را در بر می‌گیرد. این روکش چسبنده به میکروب‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند بر روی سطوح مختلف دهانتان بچسبند و شروع به خرابکاری کنند. در ادامه این مطلب پاپیون شما را بیشتر با ماهیت پلاک دندان آشنا می‌کنیم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
پلاک دندان چیست ؟
ممکن است شما نیز با احساس پلاک دندانی کاملاً آشنا باشید. اگر شما نیز قبل از مسواک زدن و یا بعد از خوردن یک وعده غذایی با قرار دادن زبانتان روی دندان یک بافت عجیب را روی سطح دندان تان احساس کنید باید بدانید که این بافت همان پلاک دندانی است.
این عارضه به پلاک دندانی پلاک میکروبی یا پلاک بیو فیلم نیز معروف است و در واقع یک بافت چسبنده بر روی سطح دندان تان است. این بیو فیلم نرم که بعضی اوقات بی‌رنگ و یا زرد کمرنگ است از ترکیب غذا، بزاق دهان مایعات موجود در دهان و به علاوه رسوبات میکروبی به وجود می‌آید. هر کدام از این رسوب‌های گفته شده به وسیله میلیون‌ها باکتری به وجود می‌آیند و آنها از قندهای ساده باقیمانده در وعده‌های غذایی مصرف شده تغذیه می‌کنند. در کل می‌توان گفت که پلاک‌ها در بین ۴ تا ۱۲ ساعت بعد از مسواک زدن روی دندان جمع می‌شوند و اکثراً نیز در بین دندان‌ها و امتداد خط لثه به وجود می‌آیند.
تفاوت‌های بین تارتار و پلاک
همانطور که ذکر کردیم پلاک دندان در حقیقت هر روز به وجود می‌آید و این وظیفه افراد است که برای حفظ سلامتی دهان و دندانشان حتماً آنها را به خوبی پاک کنند. اگر شما هم از آن دسته از افراد هستید که به سلامت دهان ودندانشان اهمیت نمی‌دهند ممکن است که این پلاک هر روز ضخیم‌تر شود و تا جایی که تمیز کردن آن بسیار سخت می‌شود و خیلی راحت قابل مشاهده خواهد بود.
پلاک‌ها می‌توانند مواد معدنی که در بزاق افراد به وجود می‌آیند را جمع کنند و یا ممکن است این ماده زرد رنگ تبدیل به تارتار شوند. تارتارها می‌توانند در مابین لثه، دندان‌ها، امتداد لثه و قسمت‌های پشت دندان افراد به وجود آیند. توجه کنید که شما می‌توانید پلاک را خودتان از بین ببرید ولی اگر پلاک به تارتار تبدیل شود نیازمند توجه و تخصص متخصصین ارتودنسی و یا دندانپزشکان است، به خاطر همین بهتر است تا قبل از اینکه پلاک دندانتان تبدیل به تارتا شود هر روز پلاک را از بین ببرید.
چه چیزهایی منجر به ایجاد پلاک دندان می شوند
می‌توان گفت که دهان انسان دنیایی بزرگ و یک اکوسیستم پررونق است که با هر بار آشامیدن و خوردن و بلعیدن هزاران و میلیون‌ها باکتری و میکروارگانیسم و همچنین موجودات ریز وارد دهان می‌شوند.
اکثر اوقات به طور معمول تعادل خوب و ظریفی در اکوسیستم دهانه تان برقرار است ولی زمانی که سویه ها و همچنین انواع خاصی از باکتری‌ها بیش از حد معمول در دهان شما جمع شوند امکان دارد که خرابکاری‌هایی به وجود آیند.
با مصرف بعضی از مواد غذایی مانند کربوهیدرات‌ها در قالب نوشیدنی و همچنین خوراکی‌های دیگر باکتری‌ها از قندها تغذیه می‌کنند. در پی این فرایند اسید به وجود می‌آیند و این اسیدها می‌توانند مشکلاتی را به وجود آورند که در ادامه آنها را نام می‌بریم.
- آسیب رساندن به بافت لثه
- ساییدگی و همچنین فرسایش دندان‌ها
- به وجود آورنده حفره در دندان
شاید شما نیز فکر کنید که فقط سطحی از دندان که قابل دید است می‌تواند پوسیده شود ولی حقیقت این است که پوسیدگی دندانی که به خاطر پلاک به وجود می‌آید حتی ممکن است که در زیر لثه‌ها نیز به وجود آید.
تشخیص
اکثر اوقات پلاک دندان بی‌رنگ و یا زرد کمرنگ است و یک دندانپزشک می‌تواند که با انجام دادن معاینه دهانی به وسیله یک آینه کوچک وجود داشتن پلاک را بر روی دندان شما تشخیص دهد.
درمان پلاکت دندان
اگر شما به طور مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید می‌توانید پلاک را از بین ببرید. و یا از سفت و سخت‌تر شدن آنها پیشگیری کنید. بعضی از دندانپزشکان برای نابود کردن این ساختارهای مضر توصیه می‌کنند تا از مسواک‌های برقی الکترونیکی استفاده کنید به خاطر اینکه این محصول در از بین بردن پلاک بهتر عمل می‌کند.
طبق تحقیقی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد معلوم شد که استفاده از خمیر دندانی که دارای جوش شیرین است نیز راهی بسیار مناسب برای رهایی یافتن از پلاک دندان است. ولی پلاک‌هایی که سخت شده‌اند و ماندگاری آنها بسیار زیاد شده است و تبدیل به تار تار شده‌اند فقط توسط دندانپزشک قابل حل است.
رعایت بهداشت دندان و دهان
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، برای پیشگیری کردن از به وجود آمدن آسیب‌های ناشی از فعالیت باکتری‌ها به دندان و لثه‌ها بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که هر روز دندان و دهانتان را تمیز کنید. در طول روز سعی کنید دو بار حتماً مسواک بزنید و بعد از غذا خوردن و خوردن غذاهای شیرین و قندی حتماً مسواک بزنید، انجمن دندانپزشکی آمریکا به شما پیشنهاد می‌کند که حتماً روزی دو بار به مدت زمان ۲ دقیقه دندان‌هایتان را مسواک بزنید. در صورتی که به دنبال خرید مسواک با کیفیت برای دندان خود هستید می توانید آن را پاپیون تهیه کنید.
مصرف توت‌های خانواده بری
برای مصرف میوه‌هایی مانند کرانبری توت فرنگی و بلوبری بهتر است که با دندانپزشکتان مشورت کنید. مطالعات نشان داده است که پلی فنولی که در این میوه‌ها وجود دارد می تواند منجر به مهار شدن دو باکتری موجود در دهان شود که این باکتری‌ها در سوراخ کردن دندان‌ها نقش زیادی دارند.
این دو باکتری شامل موارد زیر می شوند:
- استرپتوکوک موتانس
- استرپتوکوک سوبرینوس
برای اثبات این ادعا باید تحقیقات زیادی انجام شود ولی در هر صورت شما می‌توانید مصرف این میوه‌های سالم و مفید را در رژیم غذایی‌تان بگذارید به خاطر اینکه حداقل از این مطمئن هستید که هیچ ضرری ندارند.
مدیریت پلاک دندان
زمانی که در شب خواب هستید و یا در طول روز مشغول به خوردن و آشامیدن هستید پلاک‌ها به وجود می‌آیند. شما می‌توانید با انجام مواردی که در زیر آنها را به شما توصیه می‌کنیم جلوی رشد و سخت شدن این لایه‌های مضر را بگیرید.
- رعایت بهداشت دهان و دندان به بهترین شکل
- محدود کردن خوراکی‌ها غذاهای قندی و یا کربوهیدراتی و نوشیدنی‌ها
- مراجعه کردن منظم به دندانپزشک
اگر شما به طور مداوم به شکل مناسبی دندان‌هایتان را تمیز نکنید ممکن است پلاک به تار تار سخت تبدیل شود، امکان دارد که منجر به، به وجود آمدن حفره پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود. ممکن است التهاب در دهانتان باعث به وجود آمدن سایر مشکلات سلامتی شود به خاطر همین از بین بردن این لایه با استفاده از مسواک را باید حتماً تبدیل به یک عادت روزانه کنید.