خیلی از ساختارهای بدن از شروع زندگی تا پایان، به طور مداوم در حال تقسیم سلولی می باشند و در واقع به واسطه این تقسیم سلولی در صورت آسیب دیدن دوباره تا حدی ترمیم می شوند. استخوان ها یکی از این بخش ها می باشند که در صورت شکستگی قادر هستند دوباره ترمیم شوند. اما برخی از ساختارهای بدن، فاقد سلول می باشند و با آسیب دیدن یا حتی با افزایش سن و گذشت زمان و… تحلیل می رود و حتی از بین می روند. دندان های ما به خصوص مینای دندان ها جزء این ساختارها می باشند که به خاطر دلایلی از جمله تروما و پوسیدگی دندان و … دچار سایش می شود یا از بین می روند. در این مطلب درباره سایش دندان که از مشکلات شایع مراجعان دندانپزشکی می باشد، بحث می کنیم.
سایش دندان چیست؟
سایش یا ساییدگی دندان به معنی از بین رفتن بافت دندان به طرقی غیر از پوسیدگی دندان می باشد. سایش دندان یک مشکل بسیار شایع در میان مردم می باشد که تقریباً در 97 درصد از جمعیت رخ می دهد. این مشکل یک پروسه طبیعی و فیزیولوژیک می باشد که در طول زندگی پیش می آید، اما با افزایش طول عمر افراد و استفاده مکرر از دندان‌ها در طول زندگی، احتمال کاهش سطح دندان هاو کوتاه شدن دندان ها قابل توجه تر می گردد.
علائم سایش دندان کدامند؟
سایش دندان امکان دارد در آغاز علائمی نداشته باشد اما کم کم و با افزایش مقدار آسیب و تحلیل دندان علائم مشخصی را نشان می دهد. شایع‌ترین علائم سایش دندان ها عبارتند از:
شروع یا افزایش حساسیت دندان
زمانی که مینای دندان طی سایش از بین می روند، عاج دندان یا دنتین که در زیر مینا واقع شده به محیط دهان باز می گردد و چون که عاج دندان بر عکس مینا دارای عصب می باشد و حساس به درد می باشد، امکان دارد حساسیت بیشتری به نوشیدنی یا غذای سرد و گرم داشته باشید.
تغییر شکل دندان‌ها
با سایش مینای لبه یا سطح دندان‌ها، فرم آن‌ها تغییر می کند و امکان دارد دندان ها کوتاه شده یا لبه آن ها نا متقارن گردد.
زرد شدن و تغییر رنگ دندان‌ها
با از بین رفتن مینای دندان در بخش‌های گوناگون دندان، عاج دندان که یک لایه حساس و تقریبا زرد رنگ می باشد نمایان می گردد. علت تغییر رنگ دندان ها در اغلب موارد نمایان شدن این لایه می باشد.
مشکلات عملکردی ناشی از کوتاه‌تر شدن دندان‌ها
کوتاه شدن دندان‌ها قادر است جویدن شما را تحت تاثیر خود قرار دهد. علاوه بر این، از آنجا که دندان‌ها نقش مهمی در عمل تکلم ( حرف زدن ) دارند، این کوتاهی قادر است روی صحبت کردن نیز تاثیر منفی بگذارد.
نازک شدن مینای دندان
سایش دندان‌ها به طور معمول با تحلیل مینا همراهی دارد. زمانی که این لایه تحلیل گردد اینگونه به نظر می آید که دندان سطح دندان شفاف می باشد. در اصطلاح عامه به این وضعیت، شیشه ای شدن دندان گفته می شود. در بیشتر افرادی که دندان قروچه دارند با واضحی می توان مشاهده کرد که دندان های جلو به این حالت شیشه ای در می آیند.
علل سایش دندان‌ها
هرچقدر سن افراد بالاتر برود سایش دندان ها نیز ادامه پیدا می کند و بیشتر می شود. طی این پروسه، مینای دندان نازک و نازک تر می شود و دنتین یا عاج دندان ( قسمت زرد رنگ ) بیشتر در معرض دید قرار می گیرد و همانگونه که گفته شد سبب تغییر رنگ دندان‌های شما نیز می گردد. جدا از روند طبیعی سایش دندان های انسان، فاکتور هایی وجود دارد که این روند را به شدت سرعت می بخشند. بعضی از شناخته شده ترین ریسک عوامل مستعد کننده سایش دندان را در ادامه مورد بررسی قرار می دهیم.
مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های حاوی اسید
مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های دارای PH اسیدی مانند انواع نوشابه، نوشیدنی‌های ویتامینه، نوشیدنی های انرژی زا، بعضی از انواع آب میوه ها، شراب و نوشیدنی‌های الکلی و… قادر اند سایش دندان را به مرور بیشتر کنند زیرا با تحلیل رفتن مینای دندان همراه هستند.
دندان براکسیزم یا دندان قروچه
دندان قروچه مشکلی شایع در بسیاری از افراد جامعه می باشد که به آن براکسیزم نیز گفته می شود. دندان قروچه به حالتی اطلاق می گردد که دندان ها محکم و با نیروی زیاد به هم سابیده می شوند. در بیشتر موارد، دندان قروچه به شکل غیرارادی و در هنگام خواب پیش می آید و ممکن است شخص از وجود آن آگاهی نداشته باشد. در حالت کلی دندان قروچه علت اصلی ساییدگی دندان در خواب می باشد.
مصرف برخی از داروها
بسیاری از داروها قادر اند با ترکیبات خود سبب خشک شدن دهان گردند. بزاق نیز سدی مهم در برابر سایش دندان ها می باشد. بنابراین اگر دهان شما خشک گردد و با خشکی دهان روبرو شوید، دندان‌ها با سرعت بیشتری آسیب و سایش می یابند.
استرس و اضطراب
بعضی از افراد حین تجربه یا تحمل استرس، دندان‌های خود را محکم به هم می کوبند و می سابند و یا اینکه عادت دارند ناخن یا پوست خودشان را با دندان ها بجوند. این موضوع سبب افزایش روند سایش دندان ها می گردد.
بیش از حد مسواک زدن
مسواک زدن مهم ترین عامل در حفظ و ارتقای بهداشت دهان و دندان می باشد. با این حال اگر مسواک زدن بیش از حد انجام گردد یعنی زمان و تعداد دفعات مسواک زدن استاندارد پیش نرود و یا اگر هنگام مسواک زدن فشار زیادی به دندان‌ها وارد نمایید در واقع به افزایش سایش دندان ها کمک کرده اید.
سایش دندان ها چه مشکلاتی برای ما ایجاد می‌کند؟
دندان‌هایی که دچار سایش می گردند باعث ایجاد مشکلات زیبایی و کاهش اعتماد به نفس همچنین مشکلات خیلی جدی برای سلامت دهان و دندان می شوند که نیاز به درمان حرفه‌ای دندانپزشکی پیدا خواهند کرد. موارد زیر مشکلاتی می باشد که معمولاً همراه با سایش دندان‌ها دیده می شوند :
- لق شدن دندان‌ها
- شفاف و شیشه‌ای شدن دندان‌ها
- حساس شدن دندان‌های دچار سایش
- درمان سایش دندان‌ها
- سردرد
- زرد شدن دندان‌ها
- درد فک
- ایجاد فاصله بین دندان‌ها
- تحلیل بافت استخوان فک
برای درمان سایش دندان‌ها روش‌های مختلفی موجود می باشد ولی در مرحله اول باید ارزیابی کامل دندان ها توسط دندانپزشک برای تشخیص علت سایش صورت بگیرد. سپس بر آن اساس درمان مناسب انتخاب بشود.
